Günümüzde giderek daha gelişmiş ultrasonografi cihazların kullanılmasıyla daha çok doğumsal anomalinin doğumdan önce saptanması mümkün olmaktadır. Doğumsal anomalilerin yaklaşık dörtte biri üriner sistem anomalileridir. Üriner sistem anomalileri yaklaşık her 1000 canlı doğan bebeğin bir veta ikisinde görülebilmektedir. 
beş kat daha sık görülmektedir. Tek taraflı ureteropelvik bileşke darlığının prognozu çok iyidir ve çoğunlukla doğum sonrası herhangi bir tedavi gerektirmez.
sonra VUR saptanmaktadır. Ancak bu vezikoüretral reflülerin bir kısmı 2 yaşına kadar kendiliğinde iyileşebilmektedir. Bu nedenle bu bebeklerin hem doğum öncesi hemde doğum sonrası sık takipleri önemlidir. 

Bu anomalilerin birçoğunun tanısı doğum öncesi yapılan ultrasonografi ile konabilir.

Doğumsal Böbrek Hastalıklarının Doğum Öncesi Bulguları

Bebeğin anne karnında iken içinde yaşadığı sıvıya amnios sıvısı denektedir. Bu sıvıdaki azalma ( oligohidramnios ) doğum öncesi üriner sistem anomalilerinin en önemli göstergelerindendir. Ancak bu sıvıda herhangi bir azalma olmadan da birçok üriner sistem anomalisi görülebilmektedir. Bu nedenlerle her gebeliğin ikinci ve üçüncü trimester denen son iki üçer aylık dönemlerinde bebeğin üriner sistemi detaylı olarak incelenmelidir.

Pelviektazi ve Hidronefroz

Doğum öncesi dönemde her 100 bebekten bir tanesinde böbreğinde genişlik ( pelviektazi ) görmekteyiz, bu durum aileyide gebeliği takip eden doktoruda telaşlandırmakla birlikte bu bebeklerin yaklaşık beşte birinde doğumdan sonra ürolojik sorunlar devam etmekte, beşte dördünde ise bu genişlik azalıp kaybolmakta ve hiç bir üriner bozukluğa sebep olmamamaktadır.

Pelviektazinin ultrasonografik tanısı genellikle pelvis renalis ön arka çapının ölçülmesi ile saptanmakta ve takip edilmektedir. Pelvis ön arka çapının ne kadardan fazla olursa buna pelviektazi veya hidronefroz denileceği tartışma konusudur. Normal bebeklerde de mesanenin idrarla dolu olup olmamasına bağlı olarak böbrek pelvisinde geçici genişleme görülebilmektedir. Ancak son yıllarda kabul gören 20 haftadan önceki bebeklerde pelvis ön arka çapı 5 mm ve üzeri, 20-30 haftalar arası 7 mm ve üzeri ve 30 haftadan sonra 10 mm ve üzeri pelviektazi kabul edilmektedir.

Üreteropelvik Bileşke Darlığı

Doğum öncesinde böbrek pelvisinde genişleme meydana getiren en sık neden ureteropelvik bileşke darlığıdır. Bu bebeklerin yaklaşık yarısında doğumdan sonra ureteropelvik bileşke darlığı görülmektedir. Gene bunların üçtebiri kadarı iki taraflı görülebilmektedir.

Üreteropelvik bileşke darlığının oluş nedeni bilinmemekte ve erkeklerde kızlara göre

Karşı böbrek normal görünüğü sürece doğum zamanı ve yönetimi değiştirmemelidir. İkitaraflı ureteropelvik bileşke darlığında ise doğum yönetimi gebelik haftası, amniyos sıvısı ve böbreklerin fonksiyonları göz önüne alınarak planlanmalıdır.

Veziko Ürereral Reflü

Vezikoüreteral reflüler (VUR) böbrek pelvisinde aynen böbrek – üreter bileşke darlığı gibi genişliğe neden olabilir.

Doğum öncesi dönemde pelviektazi saptanan bebeklerin yaklaşık üçte birinde doğumdan

Posteriyor Üretral Valf ve Üretra Darlıkları

Ultrasonografide amniyotik sıvıda azalma ile birlikte bebeğin kasığını ve karnını dolduran ileri derecede genişlemiş mesane izlenmesi akla ilk olarak üretra darlığını veya posteriyor üretral valf hastalığını getirmelidir. Böyle bebeklerin büyük bir kısmında ileri derecede büyük bir mesane ve kalınlaşmış mesane duvarı ve genişlemiş üretranın oluşturduğu anahtar deliği görünümü izlenebilir.

Posterior üretral valvler üretrada darlığın en sık rastlanan nedeni olup sadece erkeklerde görülür. Üretra darlığı yapan diğer nadir nedenler üretra atrezisi ve stenozu, kaudal regresyon sendromu, persistant kloakal anomali ve megasistit mikrokolon intestinal hipoperistaltizm ( MMIH )sendromudur.

Doğum öncesi dönemde alt üriner sistem tıkanma veya darlıkları olan bebeklerin yaklaşık yarısında oligo veya anhidramniyos gelişir ve bu vakaların yaklaşık % 80 i düşük olarak sonuçlanmakta veya doğumdan hemen sonra ölmektedir. Amniyotik sıvının normal olduğu bebeklerde ise genellikle kısmi bir darlık olduğundan bu bebeklerin yaşama şansı oldukça yüksektir.

Son yıllarda erken doğum öncesi tanı sayesinde mesane ile amnioyotik sıvı arasına şant ( vezikoamniyotik shunt ) ile üriner sistemdeki basınç düşürülerek böbrek harabiyeti önlenebilmektedir. Ancak doğum öncesi tedaviye aday olan bebeklerin belirlenmsi için öncelikle ek anomaliler ekarte edilmelidir. Detaylı ultrasonografik inceleme yaılmalı ve böbrek fonksiyonları değerlendirilmelidir Bebekler tedavi etmeden önce mutlaka karyotip analizi yapılmalıdır. Normal erkek karyotipe sahip, ek anomalisi olmayan ve oligo veya anhidroamniyotik vakalar intrauterin tedavi icin aday vakalardır. Kız fetuslarda daha kompleks üretral anomaliler beklendiğinden ve başarı şansı düşük olduğundan doğum öncesi tedavi

Multikistik Displazik Böbrek

Multikistik Displazik Böbrekler gebeliğin en erken 16 ncı haftasından itibaren multikistik kitleler şeklinde belirmeye başlar. Başlangıçta büyük olan böbrekler harabiyete uğramaları ile küçülürler.

Multikistik displazik böbrekli bebeklerin çoğu tek taraflı olmasına rağmen % 40 kadarında karşı böbrekte anomali izlenmektedir. Bu vakaların % 10 – 20 sinde çift taraflı MKDB, % 10 unda hidronefroz, yine % 10 unda karşı böbrek yokluğu görülebilmektedir.

Tanı konulduktan sonra karşı taraf böbreğin değerlendirilmesi çok önemlidir. Karşı taraf böbrekte atnalı böbrek, üreteropelvik bileşke darlığı, vezikoüreteral reflü, multikistik displastik böbrek gibi anomaliler saptanabilir. Belirgin oligohidroamniyoz ve mesane dolumunun gözlenmeyişi, fetal renal hastalığın ciddi olduğunu gösterir. % 10 – 20 arasında görülen iki taraflı multikistik displazik böbrekli çocuklar yaşayamazlar.

Tedavide genellikle hemen cerrahi önerilmez ve olgular takip edilir. Kist sayı ve boyutlarında değişiklikler meydana gelebilir. Hipertansiyon veya kontrol edilemeyen enfeksiyonlar varsa multikistik displazik böbrek cerrahi olarak çıkarılmalıdır.

Op.Dr. Erdal KALCI

Üroloji Uzmanı

Özel İzmiryolu Sevgi Hastanesi
Kasaplar Mah. Yeni İzmir Yolu No:50 
BALIKESİR info@ozelsevgihastanesi.com
(0266) 243 14 34 – (0266) 241 14 24

_{YASAL UYARI: BU SİTE İÇERİSİNDEKİ  TÜM TIBBİ İÇERİK BİLGİLENDİRMEK AMACIYLA SUNULMUŞTUR.  TEDAVİ YERİNE GEÇMEZ. TEDAVİ DOKTOR NEZARETİNDE YAPILMALIDIR.}